Posted
1:15 PM
by Mehran Baharlı
نگاهي به طايفة موصلو در فارس
با توجه به كتب تاريخي مختلف ازجمله : جامع التواريخ رشيدي ، روضه الصفا محمد خاوند شاه ، ظفرنامه شرف الدين علي يزدي ، مجمل التواريخ و القصص و تاريخ ايران از آغاز تا انقراض قاجاريه تاليف حسن پيرنيا و... ريشه و منشا و نژاد تركان دنيا را از اولاد يافث بن نوح (ع) ميدانند كه تركان يافث را ابوبجه خان خواندهاند و محققين نميدانند كه اين ابوبجه خان پسر نوح است يا فرزند زادة او.
اوبوبجه خان پسري دشت به نام ديب باقوي كه از پدر لايقتر مينمود. ديب باقوي نيز چهار پسر داشت كه يكي از آنها به نام قره خان بود ، قره خان قائم مقام پدر بود و به حكومت رسيد . گويند از او پسري به وجود آمد بغايت زيبا و پاكيزه پدرش در يكسالگي فرزند ، اقوام و خويشان را جمع كرد تا براي او نامي انتخاب كنند كودك يكساله خود به سخن ميآيد وميگويد نام مرا اوغوز بگذاريد. حاضران از اين حال بسيار تعجب شده ، اسمش را اوغوز ميگذارند.
رشيدالدين فضل اله در جامع التواريخ شرح مفصلي دربارة اوغوز خان و گرايش وي به يكتاپرستي و دعوت تودهها به وحدانيت و مرد مداري و انسانيت او و مبارزة او برعليه ظلم و جنگ او با پدرش ، قره خان ، و به قتل رساندن او و به حكومت رسيدن اوغوز خان بيان مينمايد.
اوغوز خان داراي 6 پسر است كه هر كدام داراي 4 فرزند لايقاند و اين 24 نفر است كه 24 قبيله عمدة تركان دنيا را تشكيل ميدهند و تقريبا تمامي طوايف ترك كه در كتب مختلف تاريخي ميبينيم از اين 24 قبيلة منشعب گشتهاند.
يكي از اين 24 قبيله بيگدلي است كه قزلباشها دستهاي از بيگدليها محسوب ميشوند قزلباشها از 7 ايل و تقريبا 32 قبيلة كوچك تشكيل شدهاند. موصلوها و آق قويونلوها و قره قويونلوها همگي از اين 32 قبيله محسوب ميشوند. البته موصلوها و روملوها و شاملوها از اصل ترك نژادند و از شام ياروم يا موصل نيستند بلكه تركاني كه مدتها در آنجاها زيستند و درزمان تيمور به ايران آمدهاندو به خاطر اينكه مدتها در موصل يا شام ميزيستند به آنها موصلو و شاملو ميگفتند.
در زمان شاه اسماعيل صفوي موصلوها مورد محبت دربار بودهاند و به مناصب و مقامات بالايي هم رسيدهاند. يكي از اين افراد ، شخص متنفذ و سياسي است به نام امير خان موصلو كه مدتها والي خراسان و حاكم هرات بوده وللة مخصوص شاهزاده طهماسب ميرزا بود كه به علت تعديات و كشتارهايش معزول گرديد. او ميخواست طهماسب ميرزا را به طرف هندوستان برده ، در آنجا پناهنده شود و حكومت ايران را به نام طهماسب ميرزا به دست بگيرد. اما به تدبير دورميش خان بيگدلي للة خود شاه اسماعيل در كودكي ـ دستگير ميشود و همراه با شاهزاده طهماسب ميرزا روانه درگاه شاه اسماعيل ميگردد اما در بين راه فوت ميكند. از اين زمان است كه ستارة اقبال موصلوها افول ميكند و شايد بعد از همين واقعه است كه تعدادي از آنها به فارس آمدهاند.
هم اكنون طيفه موصلو تيرهاي از طايفة بزرگ عمله قشقايي محسوب ميگردد كه خود داراي چندين تيره است بدين ترتيب مهر علي قوجالي، حاجي محمد بيگلو ، ميرزا محمد بيگلو، جواد، بيگلو هادي بيگلو ، مقصود لو ، قره لو ، محمولو ، ديندارلو ، اسلاملو، قيطاملو، آزاد خانلو ، بوداخلو . چاكشلو ، سميني ، اورياد و...
تعداد خانوارهاي طايفه موصول دقيقا مشخص نيست ، اما حدودا 800 خانوار تخمين زده ميشود كه داراي 5000 نفر جمعيت اند و مركز اصلي آنها فيروز آباد و قير ميباشد.
-