هنر و صنعت بافندگي تركي در استان فارس

هنر و صنعت بافندگي فارس، در وهله اول، عشايري است و پس از آن، روستايي. اكثر شهرها و روستاهايي كه داراي سنت بافندگي هستند، در مسير ايل‌هاي قشقايي و خمسه قرار دارند. ازاين روي، امتزاج فرشبافي عشايري و روستايي و تأثير متقابل آنها بر يكديگر، تشخيص شمار زيادي از دستبافته‌هاي روستايي را از فرآورده‌هاي گروه‌هاي ايلياتي همجوار مشكل كرده است.

قالي‌هاي بولوردي

بارزترين نشانه قالي بولوردي شيراز در رنگ‌آميزي عبارت است از امساك در كاربرد رنگ‌هاي تند، خاصه قرمز و بهره‌وري از رنگيزه‌هايي كه يا از ابتدا ملايم است يا با گذشت زمان، به ملايمت مي‌گرايد و آنچه را به بولوردي رنگ‌پريده شهرت يافته، پديد مي‌آورد.

ويژگي ديگر، رنگ‌آميزي زمينه فرش است با رنگ‌هاي نامتعارف و كمياب، چون صورتي، گل‌بهي، پوست‌پيازي و ارغواني.

نقشمايه‌هاي خاص بولوردي شيراز عبارتند از: سروها و بته جقه‌هاي رنگارنگ و مرغاني كه بال ظريف بر پشت دارند وگلدان‌هاي بته‌اي.

درختچه برگ رزي نيز از نقشمايه‌هاي ويژه بافندگان بولوردي است كه در اصل چهار تا شش برگ دارد و تنها يك گل زنبق بر تارك آن است. همچنين، بولوردي‌ها داراي درخت تجريد يافته منحصر به‌فردي هستند.

اغلب قالي‌هاي بولوردي، با گره متقارن و پود دوگانه (پشمي‌ـ پشمي، نخي‌ـ نخي يا پشمي‌ـ نخي) و اسلوب تمام‌لول يا نيم‌لول بافته مي‌شوند.

قالي‌هاي قُنقُري

دهستان قُنقُري به دو بخش بالا و پايين تقسيم مي‌شود. در بخش بالا، كه ساكنان آن فارس و ترك هستند، تا چندي پيش، قاليبافي معتبري داشته‌اند. مهمترين نقشمايه‌هاي آن، چهار بازويي، نگاره‌هاي مرغي غاز مانند، بته جقه‌اي‌هاي كوچك و گلدان‌هاي پراكنده ونقش حاشيه‌اي بته سه‌قلو / سروي گل‌هاي نيلوفر آبي مي‌باشد.

ساكنان قنقري پايين، اكثرا فارسي‌زبان و اندكي ترك‌زبان هستند. اين محل، همچنين جايگاه تابستاني ايلات عرب نيز هست. از نقشمايه‌هاي متداول در اين منطقه، نقشمايه بته قبادي، حاشيه سوسني، گل‌هاي هشت‌پر و برگ‌هاي كنگره‌دار شش‌پر بنيان‌يافته، مي‌باشند.

قالي‌هاي قنقري، با گره متقارن و پود دوگانه بافته مي‌شوند. همچنين، بافندگان قنقري، گهگاه گرايش به شيوه رنگ‌آميزي تيره اندر تيره‌ دارند كه ممكن است تأثير فرشبافان عرب باشد.

قالي‌هاي خُنْگِشْت

دهستان خنگشت، جايگاه تابستانه بخشي از عشاير قشقايي، باصري و عرب است. فرشبافي آن، از نقشمايه‌ها و شيوه‌هاي طراحي و نقشپردازي اين كوچروان، اثر پذيرفته و متحول شده است.

آهوان دم لوزي و نگاره‌هاي اره‌ماهي شكل، شيوه‌هاي خاص آرايش بوته‌هاي سه‌گل، نقشمايه چهار بازويي ترنجي با سبكي خاص و پراكندن بته‌جقه‌اي‌هاي كوچك بر آن، از نقشمايه‌هاي خاص منطقه خنگشت است.

قالي‌هاي خنگشت، تمام پشم، با گره نامتقارن بافته مي‌شوند.

قالي‌هاي استهبان

حور شريعتمداري، كه طرح ترنج عظيم اين قالي باوقار است، سبك هندسي و تجريد يافته ترنج‌هاي چهارگل خاصي است كه در قاليبافي ايل بهارلو كاربرد مكرر داشته است.

بافندگان منطقه استهبان و بخصوص، شهرك ايج (ايگ، پايتخت شبانكارگان) از زمان‌هاي دور، اين طرح خاص را برگرفته و به شيوه هندسي متحول ساخته‌اند. افزون بر ترنج چهارگل، شاخه گل‌هايي كه درون ترنج و لچك‌هاي ديگر به شيوه گردان بافته مي‌شده، در برداشت بافندگان ايج، ساده‌تر و هندسي گشته و حالت قائم پذيرفته است.

حاشيه بسيار چشمگير اصلي به نقشي است كه تا كنون در فرش‌هاي فارس ديده نشده، اما حاشيه‌هاي فرعي، مينياتور حاشيه پله‌اي است كه شايد براي نخستين و آخرين بار، در دو رديف مكرر، زينت‌بخش حاشيه‌هاي فرعي شده باشد.

سه نوع فرش بولوردي: بولوردي قشقايي, بولوردي شيراز و بولوردي حسن آباد

فضا و هواي آذربايجان را كه در نظر بگيريم مي بينيم هنرمند گوهر طبيعت خود را گرفته و در اين ذرات تزريق كرده .مثلا در خصوص فرش بولوردي سه نوع بولوردي وجود دارد . بولوردي اصلي كه همان بولوردي قشقايي است- بولوردي شيراز و بولوردي حسن آباد پاسارگاد.
نسبتهاي فرش بولوردي ايل و حسن آباد و شيراز متفاوتند . 85% از فرشهاي بولوردي ايل در نسبت 1 به 600/1است كه از قديم در هنر ايران بوده و چيني ها بسيار به آن توجه كردند و به آن نسبتهاي خدايي گفتند و در قرن بيستم به نسبتهاي طلايي مشهور شد.
آنهايي كه در حسن آباد زندگي مي كنند فرشهايشان نسبت راديكال دو از 414/1 است كه معمولا اتاقهايشان چون به طرف قبله كشيده بوده اين فرش در اين اندازه است.
به عبارتي فرش در ارتباط با جامعه شناسي مناطق نحوه زيبايي شناسي متفاوتي را داراست.

پروين بهمني خواننده بزرگ ايل قشقايي

اين قوم، سازی به نام چگور داشتند


نما هايي ازخواننده بزرگ ايل قشقايي
1384-10-26 | 17:19:56


نمايش هفتگي مجموعه استادان موسيقي مقامي ايران ساخته حميدرضا اردلان در تالار ناصري خانه هنرمندان ايران اين هفته يكشنبه پي گيري شد . در اين مراسم محمدرضا اصلاني،حميدرضا اصلاني و پروين بهمني حضور داشتند.

به گزارش سايت خبري خانه‌ي هنرمندان ايران محمدرضا اصلاني فيلم ساز صاحب نام به اتيمولوژي واژه فرهنگ پرداخت و بيان كرد كه هر سنتي الزاما معني فرهنگ را القا نمي كند چراكه فرهنگ پويا و زنده است . در ادامه بحث وي نسبت ميان فرهنگ ، سينما و موسيقي را مورد تاويل قرار داد .

پس از سخنان محمدرضا اصلاني فيلم " پروين بهمني" به نمايش درآمد. اين فيلم يك پلان سكانس 25 دقيقه اي بود كه در آن وقايع زندگي پروين بهمني خواننده بزرگ ايل قشقايي بيان مي شد . اين سكانس پلان 25 دقيقه يك نماي نزديك و ثابت از دهان گوينده بوده كه خود راوي زندگيش بود و ارتباط كارگردان فيلم با او صرفا انتخاب يك نماي ثابت است كه جادوي فيلم هم در همين موضوع نهفته است . راهي ساده اما عميق . حركات عضلات صورت به حدي گويا و تاثيرگذار بود كه نياز به هر تصوير ديگري را از بين مي برد . محمدرضا اصلاني در توضيح فيلم گفت : اين يك ابداع است ، يك فكر زلال و مستحكم كه مارا به معني سينما نزديك مي كند . اينجا ما در مي يابيم چگونه موسيقي مقامي ما، به سينما تبديل مي شود و معني فرهنگ مي يابد .
حميدرضا اردلان به ارتباط موسيقي مقامي با عناصر مدرن اشاره كرد و چهار ويژگي مهم موسيقي گذشته كه استعداد بهره گيري مدرن دارد را بيان كرد : تذكرگرايي ، بداهه ، نقش تعيين كننده نوازنده و خواننده در اجراي اثر و گرايش به سادگي جزء اين ويژگيها بود.
سپس وي بطور اجمالي راجع به موسيقي تركمن صحرا مطالبي را ارائه كرد و پس از آن فيلم دوم وي بنام نوازنده بزرگ تركمن قربان محمد روان پخش شد. اين فيلم مجموعه اي از سئوال و جوابها بود كه مسائل دروني يك نوازنده جوان و پرقدرت را در بر مي گرفت . روند سوالها مجموعه مشكلات نوازندگان موسيقي مقامي را به گونه اي غيرمستقيم مورد توجه قرار مي داد . فقر ، بي توجهي و هجوم موضوعاتي كه سبب انزواي اين فرهنگ شفاهي يا موسيقي مقامي مي شود ديگر مطالب اين فيلم بود. نمايي لانگ شات از يك دشت پر از گلهاي وحشي كه نوازنده در آن به سمت اجراي يك آئين كهن مي رفت پايان بخش فيلم بود .

گفت و گو با پروين بهمني

واحد مركزي خبر، مهر: طرحی برای احيای موسيقی قشقايی به مرکز موسيقی دادم، اما برنامه پر محتوايی که با دعوت از هفده نوازنده صاحب سبک تدارک ديده شده بود توسط مرکز موسيقی به يک کنسرت اجرايی درجه چهار مبدل شد. پروين بهمنی ضمن بيان اين مطلب افزود: موسيقی قشقايی در سه بخش کنجی ها، ساروان ها و عاشيق ها خلاصه می شود. اين قوم، سازی به نام چگور داشتند که در حال حاضر به صورت کمانچه در آمده است و متاسفانه بعد از مرگ نوازنده های مطرح و صاحب سبک اين موسيقی فراموش شده است. او در ادامه از عدم حمايت مالی اين سازمان برای اقامت اين نوازنده ها و حتي حمايت روحی آنها اشاره کرد و گفت: در روز اجرا هيچکدام از مسئولان در تالار وحدت حضور نداشتند و حتی من به کمک سازمان عشاير بليت اين نوازنده را تهيه کردم. به علاوه به علت تامين نکردن هزينه اقامت اين هنرمندان در تهران، من مجبور به پناه دادن در خانه استيجاری شصت متری خود شدم. در حالی که يک ماه از زمان برگزاری يادواره عاشيق اسماعيل به همت پروين بهمنی نگذشته است اين هنرمند عرصه موسيقی قشقايی، شهريور ماه در شيراز به اجرای برنامه می پردازد .بهمنی با تاييد اين خبر گفت: اين اجرا با همراهی گروه موسيقی قشقايی اهورا با سرپرستی و خوانندگی خودم هفدهم و هجدهم شهريور ماه در تالار حافظيه شيراز برگزار می شود.

چهارم مرداد هشتاد و چهار


آلبوم موسيقي قشقايي و محلي شيرازي با تنظيم غلامعلي گرگين پور، (نوازنده قشقايي) بزودي به بازار موسيقي عرضه مي‏شود.

به گزارش خبرنگار سرويس هنري ايلنا, در اين مجموعه قطعاتي از موسيقي قشقايي مانند "باش گرايلي", "عاشق گلده محلمزه" (عاشق به محفل ما آمد), "گدن آغور ال" (ايل شكوهمند در حال كوچ) و همچنين قطعاتي چون "به كوه هاي سابونات", "دايي دايي جون" و "مستم مستم"، (از آهنگ‏هاي محلي شيرازي) اجرا شده است.
پروين بهمني، تهيه كننده اين آلبوم، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاري كار ايران، ايلنا، گفت: 80 درصد ضبط قطعات به انجام رسيده است.
گفتني است، در اين آلبوم, غلامعلي گرگين پور, فرج عليپور, ايرج دشتي زاده, كاوه آهنگراني, ايمان مشايخي, حسن جعفر تبار (نوازندگي) و پروين بهمني, آزيتا شش بلوكي و احمد بهمني (خوانندگي) گروه را برعهده دارند.

پروين‌ بهمني‌:دلايل‌ واهي‌ يا واهي‌ هاي‌ بي‌ دليل‌ !

دغدغه‌ بهمني‌ نيز علاوه‌ بر مشكلات‌ هنرمندان‌ مرد به‌ جنسيت‌ او نيز باز مي‌ گردد . او مي‌ گويد: متاسفانه‌ هر روز يك‌ قانون‌ جديد در مورد موسيقي‌ بانوان‌ در ايران‌ گذاشته‌ مي‌شود، يك‌ روز مي‌گويند همخواني‌ مشكلي‌ ندارد، فرداي‌ همان‌ روز مي‌ گويند بايد تعداد آقايان‌ و خانم‌ هاي‌ همخوان‌ به‌ يك‌ اندازه‌ باشد، بعد دوباره‌ كلا همخواني‌ را ممنوع‌ مي‌كنند. بايد قانوني‌ مشخا تدوين‌ شود تا تكليف‌ ما هم‌ مشخا باشد.
اين‌ خواننده‌ موسيقي‌ قشقايي‌ از لغو كنسرت‌ گروه‌ حاوا ابراز گلايه‌ مي‌ كند و مي‌ افزايد: متاسفانه‌ نمي‌ دانم‌ چرا اوضاع‌ به‌ شيوه‌ يي‌ شده‌ است‌ كه‌ به‌ راحتي‌ كنسرت‌هاي‌ موسيقي‌ به‌ دلايل‌ واهي‌ يا بدون‌ دليل‌ لغو مي‌شوند?
وي‌ ادامه‌ مي‌دهد: در ماه‌ گذشته‌ قرار بود ما در تهران‌ و شيراز كنسرت‌ داشته‌ باشيم‌. قرار بود در روز هاي‌ 17 و 18 شهريورماه‌ شهر شيراز كه‌ موطن‌ قشقايي‌ هاست‌ ميزبان‌ ما باشد، اما متاسفانه‌ كنسرت‌ ما در اين‌ شهر لغو شد و پشت‌ سر آن‌ كنسرت‌ تهران‌ هم‌ كنسل‌ شد. در ماه‌ رمضان‌ هم‌ كه‌ كلا برگزاري‌ كنسرت‌ ممنوع‌ است‌.

اجراي كنسرت موسيقي قشقايي

كنسرت موسيقي قشقايي «يادمان عاشيق اسماعيل جعفري نيا» با حضور جمعي از اساتيد و هنرمندان برجسته موسيقي قشقايي در محل تالار وحدت به اجراي برنامه خواهد پرداخت. اين اجرا توسط انجمن موسيقي ايران و با مشاركت سازمان امور عشايري ايران (اتحاديه تعاوني هاي عشايري) به سرپرستي پروين بهمني و خوانندگي طهمورث كشكولي و عليرضا شهبازي پنجشنبه 26 خرداد ماه راس ساعت 21:30 اجرا خواهد شد.

گروه قشقايي حاوا،

گروه قشقايي حاوا، كه به نام بانوي خوانندة بنام ايل قشقايي (خوانندة آهنگ معروف «جيران‌جيران») نامگذاري شده، به منظور حفظ و اشاعة موسيقي نواحي كشور به‌ويژه موسيقي قشقايي تشكيل شده است. پروين بهمني، همخوان اين گروه، اطلاعات بسياري دربارة موسيقي ايل قشقايي دارد.

گروه سنتي قشقايي «حاوا» به سرپرستي «پروين بهمني» و خوانندگي«قربان نجفي» 15 دي ماه در فرهنگ‌سراي دانشجو به اجراي برنامه مي‌پردازد.

در اين اجرا كه با همكاري مؤسسه خيرين صالح و با حضور هنرمندان سينما، تئاتر، تلويزيون و چهره‌هاي پرطرفدار تيم ملي برگزار مي‌گردد، گروه‌ حاوا متشكل از كاوه مهران: تار، سميه عباسي، تارباس، دامون شش بلوكي: نقاره، سيد شهاب شهرياري: كمانچه، آزيتا شش بلوكي: دايره زنگي، حسن جعفر تبار: ني و رؤيا حراج زاده:تنبك به اجراي برنامه مي‌پردازند.
بنابر اين گزارش در اين كنسرت كه به اجراي نواهاي قشقايي اختصاص دارد، گروه حاوا قطعاتي چون هاي بورنا، نمجه نمجه، سفرگرجستان، عاشيق گلدي، همي هلي، تند و كند، آواز گرايلي، جنگه جنگه ساز مي‌آيد، پسر كدخدا، كورچ عيوض، بازرگان، هاي هاي گلدي، اويان، دايه دايه جون، دور نالار، يه حمومي و ماراالاباخ را به روي صحنه مي‌برند.
گروه حاوا به سرپرستي «پروين بهمني» 15 دي‌ماه ماه ساعت 18 الي 20 در سالن شفق فرهنگسراي دانشجو به اجراي برنامه مي‌پردازدكه درصدي از عوايد حاصله از اين كنسرت صرف امور خيريه مي‌شود.

منبع : فارس

انجمن موسيقي ايران کنسرت موسيقي قشقايي برگزار مي کند
گروه موسيقي قشقايي " حاوا " کنسرت موسيقي برگزار مي کند.

پروين بهمني " سر پرست اين گروه در مورد اهدافش از اجراي اين برنامه گفت: در وهله اول هدفم حفظ و اشاعه موسيقي قشقايي است و همچنين به ميدان آوردن نوازندگان قشقايي و مطرح کردن آنها در محيط هاي فرهنگي و هنري کشور .
وي افزود: در کنار اين موضوعات من به موسيقي بانوان نيز بسيار اهميت مي دهم و براي پيشبرد آن هر کاري از دستم بر بيايد ، انجام مي دهم.
" پروين بهمني " در مورد موسيقي قشقايي گفت: من هميشه آرزومندم که بتوانم موسيقي قشقايي را همانطور بکر و دست نخورده به گوش مردم برسانم . براي اين برنامه نيز بيشتر قطعات حماسي را برگزيده ام که از آثار شاعر معروف و برجسته قشقايي " ماذون " هستند .
وي ادامه داد : قطعاتي چون " معصوم " ، " هلهله " که از ترانه هاي سينه به سينه است ، " دور نالار " که براساس داستان کوراوغلو است ، " شاهختايي " و " بوز داغ " در قسمت اول برنامه اجرا مي شود و در قسمت دوم قطعات " باش گرايلي " ، " عاشق گلدي محلميزه " ، " هيلان هيلان " ، " هلي در سه قسمت " و " بازرگان " اجرا مي شود.
وي افزود: "عليرضا شهبازي" که از پيشکسوتان آواز قشقايي است ، "آزيتا شش بلوکي " و " افسون شش بلوکي" همخواني قطعات را به عهده دارند.
اعضاي اين گروه را " شعله ممتحن " تار ، " افسون شش بلوکي " دف ، " اشکان شش بلوکي " تنبک، " ابوطالب مهدوي" سه تار ، " برزو طيبي پور" ني ، " پيمان سليماني زاده " نقاره ، " محمد شهبازي " سنتور ، " رستم حيدري " بالابان ، " محمد جاويد " کمانچه ، " کاوه آهنگراني " بم تار ، " صمصام شاه محمدي " تار و "فرين سرداري " تنبک ، تشکيل مي دهند.
اين برنامه در روز 19 شهريور ماه در تالار وحدت اجرا مي شود.

کنسرت موسيقي قشقايي و آذري برگزار مي شود
وزارت جهاد کشاورزي در تالار وحدت کنسرت هاي موسيقي محلي برگزار مي کند.

به نقل از روابط عمومي سازمان امور عشاير ايران، اين کنسرت به همت وزارت جهاد کشاورزي با مشارکت سازمان امور عشاير ايران به مناسبت ولادت حضرت علي ابن ابيطالب (ع) برگزار مي شود.
در اين برنامه، گروه موسيقي قشقايي " حاوا " به سرپرستي " پروين بهمني" و با هنرنمايي " عاشيق اميران حيدري " و " عاشيق احد ملکي " با اجراي قطعات موسيقي آذري به صحنه مي روند.
اين کنسرت به منظور حمايت از دانش آموزان کم بضاعت عشايري در تاريخ 19 شهريور ، ساعت 30/20 در محل تالار وحدت برگزار مي شود.