Fars-Türk

Wednesday, December 28, 2005




گزارشي ازپژوهش هفت ساله محمد محمدي درباره يك ايل تاريخي

ردپاي «باصري ها» از فارس تا سمنان

ايل باصري از ايلات پنجگانه معروف به «ايلات خمسه» تشكيل شده است.
ايلات خمسه، اتحادي از پنج ايل بزرگ است كه با توجه به مقتضيات و شرايط زمان عهد قاجار تشكيل شد. اين اتحاد براي مقابله با دسته بنديهايي كه آن زمان بود بين پنج ايل «باصري»، «عرب»، «بهارلو»، «اينانلو» و «نفر» به وجود آمد و از ديرباز محل استقرار ايلات خمسه بيشتر در شرق استان فارس است. »
محمد محمدي كه خود از جامعه عشايري است، هدف از پژوهش خود را علاوه بر شناساندن سابقه تاريخي «ايل باصري»، احساس تعلق و هويت نسل جوان عشايري به تبار و اصالت قومي و ملي ياد مي كند.
مسير عشاير كوچ رو باصري در استان فارس از «اقليد» در شمال، تا «لارستان» در جنوب استان است. براي فعاليت پژوهشي و سفرهاي متعدد در كشور، محمدي بر پراكندگي افراد ايل باصري در نقاط مختلف ايران تأكيد دارد.
پيش از اين گفته مي شد باصريها بيشتر در فارس ساكن هستند و در بقيه نقاط كشور چندان اثري از آنها نيست.
اما من ايل باصري را در استانهاي اصفهان، قم، مركزي، تهران و سمنان، خراسان، يزد و كرمان نيز يافتم.
از دلايل مهاجرت گروه زيادي از ايل باصري به نقاط مختلف كشور اختلافهاي ايلي، اعمال سياستهاي خاص حكومتها و مشكلات طبيعي است.
ايل باصري به دو شاخه مهم «ويسي» و «علي ميرزايي» تقسيم شده است و هرچند كه در گذر زمان اين تقسيم بندي دستخوش برخي تحولات و دگرگونيها شده است اما چارچوب و اساس كلي همان است.
اين تحقيق با استناد به مدارك معتبر به بررسي مبارزات عشاير باصري در مقابله با استعمار و عوامل مستبد داخلي پرداخته است و به اسامي شيرزنان زياد اشاره دارد كه با پذيرش انواع خطرها به استقبال حوادث مختلف شتافته اند و همدوش با مردان در برابر دشمن به خلق حماسه پرداخته اند. طبق سندي قبل از سال «۱۳۲۰» شمسي فرماندهي ارتش دستور داد از اشتغال زنان عشايري به فعاليتهايي چون قاليبافي، پشم ريسي، شباني ممانعت شود.
ارتش رضاخاني بر اين باور بود كه به دليل اشتغال زنان عشايري در فعاليتهاي توليدي و رتق و فتق امور خانوار و فراغت و فرصت، مرد ايل به شورش و عصيان در برابر دولت برمي خيزد. در بررسي ساختار اجتماعي و خانوادگي ايل باصري، محمدي كلانتر را در رأس هرم قدرت نظام ايليايي معرفي مي كند كه بسياري از فعاليتها و كارها با نظر او است و ديگران تمكين در برابر او را وظيفه مي پندارند.
شيراز ـ زهرا خان فزا


Home [Powered by Blogger]